آناليز ژنتيکی وزن الياف در طول عمر بز کرکی راينی

نشریه پژوهشهاي علوم دامی/ جلد 25 شماره 2/ سال 394 آناليز ژنتيکی وزن الياف در طول عمر بز کرکی راينی *2 احسان محبی نژاد و مسعود اسدی فوزی تاریخ دریافت: 92/5/7 تاریخ پذیرش: 93//28 دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان 2 دانشیارگروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان * مسئول مکاتبه: Email: masadifo@une.edu.au چکيده زمينه مطالعاتی: میزان تولید الیاف از صفات اقتصادی در بز کرکی راینی میباشد و بهبود ژنتیکی آن مهم است. هدف: این تحقیق به منظور آنالیز ژنتیکی وزن الیاف کرك و مو در سنین یک تا شش سالگی این نژاد انجام شد. روش کار: به این منظور از 2083 رکورد وزن الیاف در سنین ذکر شده مربوط به 5949 حیوان استفاده شد. این حیوانات فرزندان 289 پدر و 2426 مادر بوده و طی سالهای 372 تا 387 بدنیا آمدهاند. در این تحقیق اهمیت اثرات تصادفی اضافی شامل اثرات ژنتیکی مادری کوواریانس بین اثرات ژنتیکی افزایشی و اثرات ژنتیکی مادری اثرات محیط دائمی مادری و اثر متقابل پدر و گله )ژنوتیپ و محیط( مورد بررسی قرار گرفت. نتايج: در این تحقیق نتایج حاصل ازآزمون نسبت لگاریتم حداکثر درستنمائی نشان داد که لحاظ کردن اثرات تصادفی اضافی در مدل آنالیز ژنتیکی وزن الیاف کرك ومو در سنین مختلف مهم نمی باشد. لذا مدل مناسب برای آنالیز ژنتیکی وزن الیاف کرك ومو مدلی با اثرات ثابت مهم همراه با اثرات ژنتیکی افزایشی مستقیم میباشد. وراثت پذیری مستقم وزن الیاف از یک تا شش سالگی به ترتیب 0/8±0/03 0/35±0/07 0/7±0/05 0/4±0/04 0/23±0/04 و 0/2±0/07 برآورد گردید. بنابراین با انجام انتخاب میتوان این صفات را از نظر ژنتیکی بهبود بخشید. همبستگی ژنتیکی وزن الیاف در یکسالگی با وزن الیاف در سنین دو سه چهار پنج و شش سالگی به ترتیب 0.57 0.75 0.76 0.92 و 0.54 براورد گردید. نتيجهگيری نهايی: بنابراین رکورد وزن الیاف در یکسالگی می تواند معیار مناسبی برای انتخاب این حیوان برای سنین باالتر نیز باشد. البته نتایج حاصله نشان میدهد استفاده از رکوردهای اضافی در سنین پس از یکسالگی می تواند دقت انتخاب را افزایش دهد. اما استفاده از رکوردهای بیشتر نیاز به صرف هزینه دارد و باید از نظر اقتصادی مورد بررسی قرار گیرد. واژگان کليدی: بز کرکی راینی وزن الیاف کرك و مو آنالیز ژنتیکی مقدمه سالهای متمادی است که انسان جهت رفع نیازهای خود تالش میکند. اصالح نژاد دام با مشخص کردن ارزش اصالحی حیوانات و انتخاب حیوانات برتر برای نسل بعد و تدوین برنامه های مناسب جهت استفاده از این حیوانات توانسته است به این هدف کمک کند. از آنجا که تفاوت های انفرادی زیادی بین حیوانات در توانایی تبدیل مواد گیاهی به فرآورده های قابل استفاده برای

محبی نژاد و اسدي فوزي نشریه پژوهشهاي علوم دامی/ جلد 25 شماره 2/ سال 394 24 انسان وجود دارد انتخاب حیوانات و اصالح آنها از مدتها فکر بشر را متوجه خود نموده و در این راه پیشرفتهای چشمگیری نیز حاصل شده است )وطن خواه وهمکاران 38(. بزهای کرکی عمدتا در مناطق کوهستانی و ارتفاعات بلند آسیا که از قسمت آسیای مرکزی تا هیمالیا و مغولستان کشیده شده پراکنده بوده و پرورش داده میشوند. چین مغولستان ایران و افغانستان از مهمترین کشورهای تولید کننده کرك محسوب میشوند. بز کرکی تقریبا در اکثر نقاط ایران پراکنده است و تحت نام های محلی شناخته میشود. مهمترین بز کرکی ایران نژاد راینی است که با جمعیتی حدود دو و نیم میلیون رأس استان کرمان پراکنده بطور عمده در نواحی کوهستانی میباشد. این حیوان در سیستم عشایری و یا روستایی نگهداری شده و فراورده با تولید های متنوع مثل گوشت کرك و یا شیر برای دامداران درآمد ایجاد 2007 و رافت و همکاران میکند )مک گرگور و همکاران 376(. بزهای کرکی جزو دام های با پوشش مضاعف میباشند. در این حیوان پوشش داخلی از الیاف کوتاه ظریف تشکیل شده که به آن کرك 2 همچنین پوشش خارجی از الیاف زبر و بدون مدوال و خیلی گفته میشود. خشن تشکیل میشود که نقش حفاظت از پوشش داخلی را بعهده دارند )اسدی فوزی و همکاران 374(. الیاف کرك سبک بوده و دارای خصوصیت عایق حرارتی هستند و در صنعت پوشاك کشبافی و فرشبافی مورد استفاده قرار میگیرند. صادرات کرك هر ساله ارز قابل توجهی را وارد کشور مینماید. امروزه با بکارگیری برنامه های اصالح نژادی کیفیت و کمیت صفات مهم و اقتصادی دام ها از نسلی به نسل بعد بهبود مییابند. در طراحی این برنامه های اصالح نژادی پارامترهای ژنتیکی 3 صفات هدف 4 و همچنین صفاتی که بعنوان مالك 5 استفاده قرار میگیرند انتخاب دام های برتر مورد )این صفات گاهی هدف نیز میباشند( مورد نیاز میباشد. دقت برآورد این پارامترهای ژنتیکی در میزان کارایی برنامه های اصالح نژادی مؤثر میباشند )اسدی فوزی و همکاران 387(. به منظور برآورد پارامترهای ژنتیکی از مدل های استفاده میشود. در این مدل ها عالوه بر اثرات مختلط 6 ثابت 7 اثرات تصادفی 8 نیز مورد توجه قرار میگیرند. نادیده گرفتن اثرات تصادفی مهم و همچنین اثرات ثابت معنیدار برای صفت مورد مطالعه در مدل میتواند سبب تخمین اریب پارامترهای ژنتیکی و کاهش بازدهی انتخاب گردد )اسدی فوزی و همکاران 387(. در مدلهای مختلط بسته به اینکه یک دو و یا چند و متغیر لحاظ شوند مدلهای یک متغیره 9 دو متغیره 0 چند متغیره گفته میشوند. استفاده از مدلهای چند متغیره برای برآورد پارامترهای ژنتیکی و پیش بینی ارزش اصالحی به علت لحاظ نمودن کوواریانس های ژنتیکی و محیطی بین تمامی صفات مهم نسبت به مدلهای حیوانی یک و دو متغیره دارای مزیت میباشد. بنابراین برآوردهای صورت گرفته بوسیله مدلهای چند صفتی دقیقتر میباشند )هندرسون تامسون 2005 و شفر 984(. 975 مرود و پارامترهای ژنتیکی وزن الیاف در بز کرکی راینی در مطالعات گذشته نیز براورد گردیدهاست )ابراهیمی و همکاران 380 امامی میبدی و همکاران 37 رضوان نژاد و همکاران 384 و واعظ ترشیزی و صفی جهانشاهی 384(. البته در این مطالعات فقط وزن الیاف در یکسالگی مورد مطالعه قرار گرفتهاست و برای سایر سنین بررسی صورت نگرفته است. 4 Objective Traits 5 Selection Criterion 6 Mixed Model 7 Fixed Effects 8 Random Effects 9 Univariate Model 0 Bivariate Model Multivariate Model Cashmere Goats 2 Cashmere 3 Genetic Parameters

25 آناليز ژنتيکی وزن الياف در طول عمر بز کرکی راینی هدف از تحقیق حاضر برازش مدل چند متغیره با لحاظ کردن کلیه اثرات ثابت و تصادفی مهم جهت براورد پارامترهای ژنتیکی وزن الیاف در بز کرکی راینی در سنین یک الی شش سالگی میباشد. مواد و روشها در این تحقیق رکوردهای مربوط به وزن الیاف کرك و مو در بز کرکی راینی استفاده شد. این رکوردها مربوط به ایستگاه پرورش و اصالح نژاد بز کرکی راینی و گلههای مردمی تحت پوشش طرح محوری معاونت امور دام بودند. ایستگاه ذکر شده در شهرستان بافت از استان کرمان واقع است. ارتفاع منطقه از سطح دریا 2270 متر میباشد. درجه حرارت شهرستان بافت بین 35 تا -0 درجه سانتی گراد متغیر بوده و میزان بارندگی در این شهرستان در نواحی کوهستانی 320 میلی متر و در نواحی دشت و هموار 80 میلی متر در سال میباشد ( حاجی محمدی 370(. اینن رکوردهنا در طنی 6 سنال )372 تنا 387( جمنع آوری گردیده انند. مجموعنا تعنداد 2083 رکنورد وزن الیاف در سنین یک دو سه چهار پنج و شنش سنالگی مورد استفاده قرار گرفت. این رکوردهنا بنر روی 5949 حیوان از 289 پدر و 2426 مادر اندازه گیری شنده انند. خالصننه ای از سنناختار داده هننای مننورد اسننتفاده در جدول آورده شده است. جدول - ساختار داده های استفاده شده در تحقيق حاضر سن یکسالگی دوسالگی سه سالگی چهارسالگی پنج سالگی شش سالگی 0/4 0/ 44 0/ 46 0/ 47 0/ 43 0/ 38 میانگین )کیلو گرم( 0/4 0/ 3 0/ 3 0/ 4 0/ 4 0 / 3 انحراف معیار)کیلو گرم( 036 368 856 2342 2424 3057 تعداد رکورد 28 54 8 226 208 24 تعداد پدر 480 658 868 22 443 680 تعداد مادر 39 74 86 7 8 32 تعداد پدر بزرگهای مادری 53 265 403 582 577 697 تعداد مادران دارای رکورد 2/6 2/ 08 2/ 4 / 92 / 68 / 82 میانگین تعداد نتاج به ازاء هر مادر آناليز ژنتيکی در مدل کامل آنالیز ژنتیکی وزن الیاف در هر کدام از سنین مورد بررسی )مدل یک متغیره( اثرات ثابتی که در نظر گرفته شدند شامل اثرگله )با 7 سطح( اثر جنس )با 2 سطح( اثر تیپ تولد )با 3 سطح( اثر شکم زایش مادر ( با 6 سطح( اثر سال و ماه تولد و اثر سال و ماه کرك چینی بودند. همچنین اثرسن حیوان در هنگام کرك چینی )بر حسب ماه( بعنوان متغیر کمکی در نظر گرفته شد. اثرات تصادفی شامل اثرات ژنتیکی افزایشی مستقیم اثرات ژنتیکی مادری کوواریانس بین اثرات ژنتیکی افزایشی و اثرات ژنتیکی مادری اثرات محیط دائمی مادری و اثر متقابل پدر و گله )ژنوتیپ و محیط( در نظر گرفته شدند. مدل کامل مورد استفاده بصورت زیر می باشد: y = Xb + Za + Z2m + Z3mpe +Z4s + e []

محبی نژاد و اسدي فوزي نشریه پژوهشهاي علوم دامی/ جلد 25 شماره 2/ سال 394 26 در این مدل y رکوردهای انفرادی مربوط به وزن الیاف در یک سن خاص b بردار اثرات ثابت a بردار اثرات ژنتیکی افزایشی m بردار اثرات ژنتیکی مادری mpeبردار اثرات محیط دائمی مادری s بردار اثر متقابل e گله پدر انفرادی میباشد. ماتریس طرح بردارخطای آزمایش برای رکورد های Z3, Z2, Z, X به ترتیب Z4 و برای اثرات ثابت و تصادفی مورد بررسی میباشند. در مدل نهایی کلیه اثرات ثابت و تصادفی مهم گنجانده و ما بقی حذف گردیدند. به منظور بررسی اهمیت گنجاندن هر یک از اثرات تصادفی از آزمون نسبت لگاریتم حداکثر درستنمایی (LRT 2 ) استفاده شد. مؤلفه های واریانس برای هر یک از سنین یکسالگی الی شش سالگی بطور جداگانه با استفاده از مدل حیوانی یک متغیره و با استفاده از نرم افزار ASReml براورد گردیدند )گیلمور و همکاران 2002(. مدل [] برای آنالیز چند متغیره نیز مورد استفاده قرار y y2 y 3 گرفت. اما در اینجا y بصورت بسط داده شد y4 y5 y6 yi بطوریکه بیانگر رکورد وزن الیاف اندازه گیری شده در i امین سن b بردار اثرات ثابت معنی دار برای هر کدام از متغیرها )که نتیجه آنالیز یک متغیره می باشد( a بردار اثرات ژنتیکی افزایشی برای هر کدام از سنین مورد بررسی m, مادری وm pe بردار اثرات محیط دائمی s به ترتیب بردار اثرات ژنتیکی مادری و اثر متقابل پدر گله معنی دار مربوط به هر یک از سنین مورد بررسی میباشد )که نتیجه آنالیز یک متغیره میباشد( و e بردار خطای آزمایش برای رکوردهای انفرادی در سنین مورد بررسی میباشد. نتايج و بحث اثرات ثابت میانگین حداقل مربعات به همراه انحراف معیار وزن الیاف کرك و مو در بز کرکی راینی در جدول 2 آورده شده است. در مدل های یک متغیره اهمیت اثرات ثابت و تصادفی بر روی وزن الیاف در یک دو سه چهار پنج و شش سالگی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان میدهد وزن الیاف کرك و مو تا سن سه سالگی افزایش و پس از آن به تدریج کاهش مییابد. در تمامی سنین مورد بررسی وزن الیاف در نرها بیشتر از ماده ها بود )0/0>P (. همچنین بزهایی که از مادران بالغ متولد میشوند در یکسالگی کرك و موی بیشتری نسبت به بزهایی که از مادران جوان متولد میشوند تولید میکنند )0/0>P (. البته سن مادر بر روی وزن کرك و موی فرزند در سنین بعد از یکسالگی اثر معنیداری نداشت. نتایج این تحقیق همچنین نشان میدهد مدیریت گله نقش مؤثری بر تولید الیاف دارد بطوریکه گلة تحت پوشش ایستگاه اصالح نژاد بز کرکی راینی تولید کرك و موی بیشتری نسبت به سایر گله های مردمی داشت )0/0>P (. سال و ماه تولد اثر معنی داری بر روی وزن الیاف بز کرکی راینی در سنین مختلف داشت )0/0>P (. چون وضعیت بیماری آب و هوا درجه حرارت میزان بارندگی مدیریت تغذیه و... در سالها و ماههای مختلف می تواند تغییر کند و این تغییرات می تواند بر روی رشد جنین در دوره آبستنی وپس از آن تأثیر بگذارند. درنتیجه جمعیت فولیکولهای پوست که تولید کرك و مو را بعهده دارند نیز تحت تاثیر قرار می گیرد. سال و ماه کرك چینی نیز اثر معنی داری بر روی وزن الیاف در بز کرکی راینی از یک تا شش سالگی دارد )0/0>P (. تیپ تولد بر روی وزن الیاف بز کرکی راینی در سنین مختلف تأثیر معنی داری نداشت. Incidence Matrix 2 Log Likelihood Ratio Test

27 آناليز ژنتيکی وزن الياف در طول عمر بز کرکی راینی جدول 2- ميانگين حداقل مربعات )LSM( به همراه اشتباه معيار )SE( )کيلو گرم( و سطح معنی داری اثرات ثابت مورد بررسی بر روی وزن الياف کرک و مو در بز کرکی راينی در سنين مختلف اثرات ثابت يکسالگی دوسالگی سه سالگی چهارسالگی پنج سالگی شش سالگی جنس *** *** *** *** *** *** LSM ±SE LSM ±SE LSM ±SE LSM ±SE LSM ±SE LSM ±SE نر ±0/ 03 /40 ±0/ 03 0 /45 ±0/ 04 0 /49 ±0/ 03 0 /48 ±0/ 03 0 /46 ±0/04 0 /43 0 ماده ±0/ 03 /36 ±0/ 03 0 /4 ±0/ 05 0 /45 ±0/ 03 0 /44 ±0/ 03 0 /42 ±0/04 0 /39 0 تيپ تولد ns ns ns ns ns ns LSM ±SE LSM ±SE LSM ±SE LSM ±SE LSM ±SE LSM ±SE يک قلو ±0/ 03 /38 ±0/ 03 0 /43 ±0/ 04 0 /48 ±0/ 03 0 /46 ±0/ 03 0 /44 ±0/04 0 /4 0 دو قلو ±0/ 03 /38 ±0/ 03 0 /43 ±0/ 05 0 /46 ±0/ 04 0 /45 ±0/ 04 0 /46 ±0/05 0 /44 0 چند قلو ±0/ 06 /33 ±0/ 3 0 /42 ±0/ 08 0 /47 ±0/ 08 0 /45 ±0/ 04 0 /46 ±0/05 0 /43 0 سن مادر ** ns ns ns ns ns *** *** *** *** *** *** گله سال و ماه *** *** *** *** *** *** سن در زمان * * ** * * * تولد کرک چينی سال وماه *** *** *** *** *** *** کرک چينی * معنی داری در سظح %5 ** معنی داری در سظح % :ns غیر معنی دار اثرات تصادفی به منظنور بررسنی اهمینت گنجانندن هنر ینک از اثنرات تصننادفی اضننافی شننامل اثننرات ژنتیکننی مننادری کوواریانس بین اثرات ژنتیکی مسنتقیم و اثنرات ژنتیکنی مادری اثرات محیط دائمی مادری و اثنر متقابنل پندر و گله )ژنوتینپ و محنیط( بنرای هنر ینک از سننین منورد بررسی پنج مدل یک متغیره مختلف مورد برازش قنرار گرفنت. مقندار لگناریتم حنداکثر درسنتنمائی بنه همنراه جزئیات مدلهای مورد استفاده در جندول 3 آورده شنده است.

محبی نژاد و اسدي فوزي نشریه پژوهشهاي علوم دامی/ جلد 25 شماره 2/ سال 394 28 جدول 3- مقدار لگاريتم حداکثر درستنمايی مدل های يک متغيره مختلف حاصل از آناليز ژنتيکی وزن الياف بز کرکی راينی در سنين مختلف سن مدل) ) مدل) 2 ) مدل) 3 ) مدل) 4 ) مدل) 5 ) 4389 /53 4389/ یکسالگی 00 4388 / 92 4388 / 53 4388 / 49 3283/40 دوسالگی 3282 / 98 3282 / 42 3282 / 8 3282 / 00 367 / 367 / 03 366 / 85 366/ سه سالگی 366/03 چهارسالگی 258 /5 258 / 00 2580 / 73 2579 / 85 2579/36 پنج سالگی 94 /6 94 / 47 94 / 00 93 / 08 92/79 شش سالگی 347 /45 347/00 346 / 02 345 / 78 345/76 :σ 2 a( σ 2 e + σ 2 a واریانس اثرات ژنتیکی افزایشی مستقیم :σ 2 e واریانس اثرات باقیمانده( :σ 2 a( σ 2 e+ σ 2 s + σ 2 a واریانس اثرات ژنتیکی افزایشی مستقیم مدل : اثرات ثابت + مدل 2: اثرات ثابت + باقیمانده( :σ 2 a( σ 2 e+ σ 2 m + σ 2 s + σ 2 a واریانس اثرات ژنتیکی افزایشی مستقیم مدل 3: اثرات ثابت + اثرات ژنتیکی مادری σ: 2 e واریانس اثرات باقیمانده( σ: 2 s واریانس اثر متقابنل پندر در گلنه σ: 2 e وارینانس اثنرات σ: 2 s واریانس اثر متقابل پندر در گلنه :σ 2 m وارینانس :σ 2 m وارینانس اثنر متقابنل پندر در گلنه :σ 2 s واریانس اثرات ژنتیکنی افزایشنی مسنتقیم :σ 2 a( σ 2 e+ σ am+ σ 2 m + σ 2 s + σ 2 a مدل 4: اثرات ثابت + واریانس اثرات ژنتیکی مادری σ: am کوواریانس بین اثرات ژنتیکی افزایشی مستقیم و اثرات ژنتیکی مادری σ: 2 e واریانس اثرات باقیمانده( :σ 2 a( σ 2 e+ σ 2 mpe + σ am+ σ 2 m + σ 2 s + σ 2 a واریانس اثرات ژنتیکی افزایشی مستقیم مدل 5: اثرات ثابت + σ: 2 s واریانس اثنر متقابنل پندر در گلنه σ: 2 واریانس اثرات ژنتیکی مادری σ: کوواریانس بین اثرات ژنتیکی افزایشی مستقیم و اثرات ژنتیکی مادری mpe σ: 2 وارینانس محنیط دائمنی am m مادری σ: 2 e واریانس اثرات باقیمانده( نتایج حاصل ازآزمون نسبت لگاریتم حداکثر درستنمائی نشان داد که لحاظ کردن اثرات ژنتیکی مادری کوواریانس بین اثرات ژنتیکی افزایشی و اثرات ژنتیکی مادری اثرات محیط دائمی مادری و اثر متقابل پدر و گله در مدل آنالیز ژنتیکی وزن الیاف در بز کرکی راینی ضرورتی ندارد. بنابراین برای برآورد پارامتر های ژنتیکی وزن الیاف کرك و مو در بز کرکی راینی در سنین مختلف الزم است اثرات ثابت مهم به همراه اثرات ژنتیکی افزایشی مستقیم در مدل آنالیز ژنتیکی این صفات گنجانده شوند. نتایج این تحقیق با نتایج تحقیقات انجام شده بر روی نژادهای مختلف بز مطابقت دارد )بای و همکاران 2006 واگناز و همکاران 2002 و زو و همکاران 2002 و 2003(. با توجه به مزایای مرتبط بر مدلهای چند متغیره در مقایسه با مدلهای یک و دو متغیره که در مقدمه ذکر شد در تحقیق حاضر و به منظور براورد پارامترهای ژنتیکی وزن الیاف بزکرکی راینی در سنین مختلف از یکسالگی تا شش سالگی از یک مدل چند متغیره استفاده شد. در این مدل اثرات ثابت مهم و اثرات ژنتیکی افزایشی مستقیم )که نتیجه آنالیز یک متغیره می باشند( گنجانده شدند. براین اساس عالوه بر مولفه های واریانس مولفه های کوواریانس نیز برای شش صفت مورد بررسی براورد گردید.

29 آناليز ژنتيکی وزن الياف در طول عمر بز کرکی راینی پارامتر های ژنتیکی وزن الیاف در سنین مختلف شامل وراثت پذیری همبستگی های ژنتیکی و فنوتیپی براورد شده توسط مدل چند متغیره در جدول 4 آورده شده است. بر این اساس وراثت پذیری مستقم وزن الیاف از یکسالگی تا شش سالگی به ترتیب 0/8±0/03 0/35±0/07 0/7±0/05 0/4±0/04 0/23±0/04 و 0/2±0/07 برآورد گردید. این نتایج با نتایج حاصل از تحقیقات گذشته که بر روی نژادهای مختلف بز انجام گرفته است مطابقت دارد )بای و همکاران 2006 بیکر و همکاران 99 میسرا و همکاران 998 و واکدن براون و همکاران 2008(. همبستگی ژنتیکی بین وزن الیاف بز کرکی راینی در سنین مختلف مثبت و متوسط تا زیاد )0/45 تا ) 0/92 برآورد گردید. بنابراین در صورت انتخاب برای سنین پایین می توان انتظار پاسخ به انتخاب مناسب برای سنین باالتر نیز داشت. نتایج این مطالعه با گزارش تحقیقات قبلی مطابقت دارد )اسدی فوزی و همکاران 387 لی و همکاران 2000 ماندال و همکاران 2002 و 2009 اکوت و همکاران 999 و یزدی و همکاران 997(. همبستگی ژنتیکی بین وزن الیاف در یکسالگی با دوسالگی سه سالگی چهارسالگی پنج سالگی و شش سالگی به ترتیب 0/57 0/75 0/76 0/92 و 0/54 برآورد گردید که نشان میدهد حیواناتی که برای وزن الیاف یکسالگی ممتاز می باشند میتوانند برای وزن الیاف در سایر سنین نیز ممتاز باشند. البته با افزایش فاصله سنی بین وزن کرك و مو در سنین مختلف از میزان همبستگی ژنتیکی بین آنها کاسته میشود. نتایج حاصل از این تحقیق همچنین نشان می دهد که همبستگی ژنتیکی بین وزن کرك ومو و در سنین مختلف پس از یکسالگی نیز متوسط تا زیاد میباشد بطوریکه همبستگی ژنتیکی بین وزن الیاف در دوسالگی با سه سالگی چهارسالگی پنج سالگی و شش سالگی به ترتیب 0/47 0/62 0/82 و 0/5 برآورد گردید. لذا استفاده از رکوردهای وزن کرك و مو در سنین پس از یکسالگی )مثال دو سالگی( می تواند دقت انتخاب را افزایش دهد. اما ثبت رکوردهای اضافی هزینه بر میباشد. بنابراین استفاده از رکوردهای اضافی )رکورد وزن کرك و مو پس از یکسالگی( در برنامه اصالح نژاد این حیوان باید از نظر اقتصادی مورد بررسی قرار گیرد. جدول 4 - پارامترهای ژنتيکی وزن الياف بز کرکی راينی در يک دو سه چهار پنج و شش سالگی. وراثت پذيری ها روی قطر و بصورت پررنگ همبستگی های ژنتيکی پايين قطر و همبستگی های فنوتيپی باالی قطر وزن الیاف شش سالگی وزن الیاف پنج سالگی وزن الیاف چهارسالگی وزن الیاف سه سالگی وزن الیاف دوسالگی وزن الیاف صفات یکسالگی وزن الیاف یکسالگی 0/8 ±0/ 03 0/33 ±0/ 02 0/26 ±0/ 02 0/22 ±0/ 03 0/22 ±0/ 04 0/28 ±0/ 04 0 0/23 ±0/ 04 0/33 ±0/ 02 0/28 ±0/ 03 0/20 ±0/ 03 0/8 ±0/ 04 0 0/82 ±0/ 5 0/4 ±0/ 04 0/34 ±0/ 02 0/27 ±0/ 03 0/28 ±0/ 03 0/75 ±0/ 0/62 ±0/ 7 0/69 ±0/ 2 0/7 ±0/ 05 0/34 ±0/ 02 0/2 ±0/ 03 0 0/47 ±0/ 4 0/72 ±0/ 8 0/52 ±0/ 7 0/35 ±0/ 07 0/25 ±0/ 03 0 0/5 ±0/ 9 0/62 ±0/ 2 0/45 ±0/ 2 0/83 ±0/ 2 0/2 ±0/ 07 92/ /±0 0 وزن الیاف دوسالگی 76/ /±0 6 وزن الیاف سه سالگی وزن الیاف چهارسالگی 57/ /±0 4 وزن الیاف پنج سالگی وزن الیاف شش سالگی /54 ±0/ 9

محبی نژاد و اسدي فوزي نشریه پژوهشهاي علوم دامی/ جلد 25 شماره 2/ سال 394 30 نتيجه گيری نتایج حاصل از این تحقیق نشان میدهد اثرات تصادفی اضافی مثل اثرات ژنتیکی مادری کوواریانس بین اثرات افزایشی مستقیم و اثرات ژنتیکی مادری اثرات محیط دائمی مربوط به مادر و اثر متقابل پدر و گله در آنالیز ژنتیکی وزن الیاف بز کرکی راینی مهم نمیباشند. بنا براین مدل مناسب برای آنالیز ژنتیکی وزن الیاف کرك و مو در سنین مختلف بز کرکی راینی مدلی شامل اثرات ثابت مهم و اثرات زنتیکی حیوان میباشد. با توجه به اینکه مقدار وراثت پذیری برآورد شده برای وزن الیاف بز کرکی راینی در سنین مختلف متوسط برآورد گردید بنابراین انتخاب برای این صفات موجب پیشرفت ژنتیکی آنها خواهد شد. مقدار همبستگی ژنتیکی بین وزن الیاف در یکسالگی و سایر سنین متوسط به باال برآورد گردید بنابراین رکورد وزن الیاف در یکسالگی میتواند معیار مناسبی برای انتخاب این حیوان برای سنین باالتر نیز باشد. البته نتایج حاصله نشان میدهد استفاده از رکوردهای اضافی در سنین پس از یکسالگی می تواند دقت انتخاب را افزایش دهد. اما استفاده از رکوردهای اضافی پس از یکسالگی نیاز به بررسی اقتصادی دارد. منابع مورد استفاده ابراهیمی ا مرادی شهربابک م نجاتی جوارمی ا و انصاری رنانی 380. بررسی برخی از صفات تولیدی بز کرکی کرمان پایان نامه کارشناسی ارشد مرکز آموزش عالی امام خمینی تهران. اسندی فنوزی م اسنماعیلی زاده ع و محمند آبنادی م 387. آننالیز ژنتیکنی وزن پشنم گوسنفند مریننوس در سننین مختلنف بنا اسننتفاده از منندل هننای یننک متغیننره دومننین سننمینار پوسننت چننرم و الینناف دامننی کشننور مؤسسننه علننوم تحقیقننات دام کشور کرج ایران. اسدی فوزی م اسماعیلی زاده ع محمد آبادی م و فرقانی م 387. آنالیز ژنتیکی وزن پشم گوسفند مرینوس پشم ظریف استرالیا در سنین مختلف توسط مدل چند متغیره سومین کنگره علوم دامی کشور مشهد ایران. اسدی فوزی م امام جمعه ن و پوستی ا 374. بررسی عوامل مؤثر بر صفات فولیکولهای پوست بز کرکی رائینی پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس تهران. امامی میبدی م ع افتخار شاهرودی ف و نیکخواه ع 37. برآورد پارامترهای ژنتیکی برخی ازصفات اقتصادی در بز های کرکی رائینی پایانامه کارشناسی ارشد علوم دامی دانشکده کشاور زی دانشگاه فردوسی مشهد مشهد. حاجی محمدی م 370. گزارشی کوتاه از پرورش بز کرکی راینی در شهرستان بافت و ایستگاه اصالح نزاد و پرورش بز کرکی در بافت. پزوهش و سازندگی 68-66. 2: رضوان نژاد ا مرادی م مروج ح صفی جهانشاهی ر و داشاب غ 384. برآورد روند ژنتیکی برخی از صفات اقتصادی در بز کرکی رائینی پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل زابل. واعظ ترشیزی ا و صفی جهانشاهی ر 384. برآورد پارامترهای ژنتیکی صفات تولیدی و تولید مثلی در بز کرکی رائینی پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس تهران. وطن خواه و مرادی شهربابک م و میرا ئی آشتیانی ر 38. مروری بر اصالح نژاد گوسفند در ایران اولین کنگره علوم دامی و آبزیان کشور تهران کرج. Bai J, Zhang Q, Li J, Dao E and Jia X, 2006. Estimates of genetic parameters and genetic trends for production traits of Inner Mongolian White Cashmere goat. Asian-Australasian J Anim Sci 9(): 3-8. Baker RL, Southy BR, Bigham ML and Newman SAN, 99. Genetic parameters for New Zealand Cashmere goats. Proc N Z Soc Anim Prod 5: 423 427.

3 آناليز ژنتيکی وزن الياف در طول عمر بز کرکی راینی Gilmour AR, Cullis BR, Welham SJ and Thompson R, 2002. ASReml Reference Manual 2nd edition, Release.0 NSW Agriculture Biometrical Bulletin3, NSW Agriculture, Locked Bag, Orange, NSW 2800, Australia. Henderson CR, 975. Comparison of alternative sire evaluation methods. J Anim Sci 4: 760-770. Lee JW, Waldron DF and Van Vleck LD, 2000. Parameter estimates for greasy fleece weight of Rambouillet sheep at different ages. J of Anim Sci 78: 208 22. Mandal A, Rout PK, Pant KP and Roy R, 2002. Genetic studies on fleece weights of Muzaffarnagari sheep. Indian Small Rumin Res 8: 92 96. Mandal A, Neser FWC, Roy R, Rout PK and Notter DR, 2009. Estimation of (co)variance components and genetic parameters of greasy fleece weights in Muzaffarnagari sheep. J Anim Breed Genet 26: 23-29. Mc Gregor B, Abud G, Cumingham D, Osborn H, Jessen J, Booth D, Scott W and Esson P, 2007. Goat farming for the future. Meat and Livestock Australia pp: -3. Mrode RA and Thompson R, 2005. Linear model for the prediction of animal breeding values. CABI Publishing. Misra RK, Singh B and Jain VK, 998. Breed characteristics of Changthangi pashmina goat. Small Rumin Res 27: 97-02. Okut H, Bromley CM, Van Vleck LD and Snowder GD, 999. Genotypic expression at different ages: wool traits of sheep. J Anim Sci 77: 2366 237. Schaeffer LR, 984 sire and cow evaluation under multiple trait models. J Dairy Sci 67: 567-580. Vagenas D, Jackson F, Russel AJF, Merchant M, Wright IA and Bishop SC, 2002. Genetic control of resistance to gastro-intestinal parasites in crossbred cashmere-producing goats: responses to selection, genetic parameters and relationships with production traits. Anim Sci 74: 99-208. Walkden Brown BS, Sunduimijid B, Olayemi M, Van Der Werf J and Ruvinsky A, 2008. Breeding Fibre Goats for Resistance to Worm Infections. Rural Industries Research and Development Corporation. pp. 70-87. Yazdi MH, Engstro m G, Na sholm A, Johansson K, Jorjani H and Liljedahl LE, 997. Genetic parameters for lamb weight at different ages and wool production in Baluchi sheep. Anim Sci 65: 247 255. Zhou HM, Allain D, Li JQ, Zhang WG and Yu XC, 2002. Genetic parameters of production traits of Inner Mongolia Cashmere goats in china. J Anim Breed Genet 9(6): 385-390. Zhou HM, Allain D, Li JQ, Zhang WG and Yu XC, 2003. Effects of non-genetic factors on production traits of Inner Mongolia Cashmere goats in China. Small Rumin Res 47 (): 85-89.

محبی نژاد و اسدي فوزي نشریه پژوهشهاي علوم دامی/ جلد 25 شماره 2/ سال 394 32 Genetic analysis of lifetime fleece weight in Rayeni Cashmere goats E Mohebi Nejad and M Asadi Fozi 2* Received: August 08, 203 Accepted: February 7, 205 MSc Student, Department of Animal Science, Faculty of Agriculture, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran 2 Associate Professor, Department of Animal Science, Faculty of Agriculture, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran * Corresponding author. E-mail address: masadifo@une.edu.au Abstract BACKGROUND: Fleece weight is an economic trait in Rayeni Cashmere goat and its genetic improvement is important. OBJECTIVES: The study was carried out for genetic analysis of fleece weight measured at, 2, 3, 4, 5 and 6 years of age in this breed. METHODS: 2083 records; measured on 5949 Raieni Cashmere goats that originated from 289 sires and 2426 dams born during 994 to 2008; were used for the analysis. The importance of additional random effects in animal model, including maternal genetic effects, direct-maternal genetic covariance, maternal permanent environmental effects and sire by flock interaction, on genetic analyses of the fleece weights, using univariate animal models was studied. RESULTS: The additional random effects were not important for the genetic analyses of the fleece weights measured at the different ages. Then, in the final model, direct additive genetic effects as well as the significant fixed effect were fitted. The (co)variance components were estimated using a multivariate animal model. Direct heritability of fleece weight measured at to 6 years of age were 0.8±0.03, 0.23±0.04, 0.4±0.04, 0.7±0.05, 0.35±0.07, 0.2±0.07, respectively. CONCLUSIONS: The genetic correlations between fleece weight measured at one year of age and those measured at, 2, 3, 4, 5 and 6 years of age were 0.92, 0.76, 0.75, 0.57 and 0.54, respectively. Then fleece weight measured at one years of age can be used as a selection criterion for the later ages. The selection accuracy can be improved using the additional records after one year of age but it should be economically investigated. Key words: Cashmere goats, Fleece weight, Genetic analysis